Η Κίνηση Πολιτών Νίκαιας Ρέντη "κόντρα στο ρεύμα" διοργανώνει επίσκεψη ΤΙΜΗΣ και ΜΝΗΜΗΣ στον Ιστορικό Μαρτυρικό τόπο της Μακρονήσου.
Η εκδήλωση θα γίνει σε συνεργασία με την Πανελλήνια Ένωση Κρατουμένων Αγωνιστών Μακρονήσου (ΠΕΚΑΜ) .
Η επίσκεψη θα γίνει στις 5 Ιούνη Κυριακή θα πραγματοποιηθεί ξενάγηση από Μακρονησιώτες στους τόπους βασανιστηρίων και εξορίας .
Εμείς παραθέτουμε ένα σύντομο ενημερωτικό κείμενο για την Μακρόνησο που πήραμε από το http://makronissos.net/makronissos/about/?lang, και την υπόσχεση για ένα πλούσιο φωτογραφικό υλικό από την επίσκεψη μας την ίδια ημέρα.
Η ιδέα οργάνωσης στρατοπέδων συγκέντρωσης στη Μακρόνησο γεννιέται στα χρόνια του εμφυλίου πολέμου (1946-49), στα πλαίσια εξόντωσης κάθε αντίστασης της Αριστεράς και των εκτεταμένων επιχειρήσεων εκκαθάρισης του στρατού από δημοκρατικούς και αριστερούς στρατευμένους. Μετά από παρέμβαση των Άγγλων, επιτυγχάνεται μια «εύκολη νίκη» του Λαϊκού Κόμματος (Βασιλοφρόνων) στις εκλογές του Μάρτη του 1946 και ένα εσπευσμένο δημοψήφισμα επιτρέπει την επάνοδο του βασιλιά το Σεπτέμβρη του ίδιου χρόνου. Η τρομοκρατία της άκρας Δεξιάς οξύνεται. Αποφασίζεται η «εξυγίανση» τoυ στρατού από τους «εθνικώς υπόπτους» στρατεύσιμους, οι οποίοι αφοπλίζονται και στέλνονται σε διάφορα τάγματα ή Λόχους που οργανώνονται γι αυτό το σκοπό (Κρήτη, Λιόπεσι, Ντοντουλάρ κ.ά.). Αρκετοί στρατευμένοι διώκονται από το στράτευμα, φυλακίζονται, και άλλοι εκτελούνται. Πολλοί αξιωματικοί του ΕΛΑΣ, που έχουν πολεμήσει στην Εθνική Αντίσταση, εκτοπίζονται στα νησιά Νάξο, Φολέγανδρο, και Ικαρία.
Το Φλεβάρη του 1947 αποφασίζεται η οργάνωση των στρατοπέδων: της Μακρονήσου για τους στρατευσίμους, της Γυάρου για τους αγωνιστές της Αντίστασης, και του Τρίκκερι για τους «εθνικώς υπόπτους» πολίτες των εκκαθαριζόμενων περιοχών της χώρας.
Το 1949 μεταφέρθηκαν στη Μακρόνησο και οι πολιτικοί εξόριστοι που κρατούνταν στα νησιά Ικαρία, Αη-Στράτη και Λήμνο, με στόχο την ιδεολογική τους υποταγή. Έτσι σχηματίζεται το μεγαλύτερο στρατόπεδο του εμφυλίου πολέμου, και αριθμεί γύρω στα 10.000 άτομα.
Για την παραμονή τους εκεί οργανώθηκαν, σταδιακά, στρατόπεδα συγκέντρωσης, κατά μήκος της Δυτικής πλευράς του νησιού.
Οι κατηγορίες κρατουμένων που πέρασαν από τη Μακρόνησο είναι:
Οι στρατεύσιμοι που κρίθηκαν επικίνδυνοι για το στράτευμα αξιωματικοί του ΕΛΑΣ και έφεδροι αξιωματικοί που είχαν πάρει μέρος στην Εθνική Αντίσταση
Πολίτες από διάφορες περιοχές που συλλαμβάνονταν προληπτικά, πριν από τις «εκκαθαριστικές επιχειρήσεις» του στρατού.
Πολιτικοί κρατούμενοι από διάφορες φυλακές της χώρας.
Πολιτικοί εξόριστοι.
Οι γυναίκες πολιτικές εξόριστες (περίπου 1200) που μεταφέρθηκαν στη Μακρόνησο από το Τρίκκερι, τον Γενάρη του 1950.
Το μέγεθος της απάτης με την οποία οι κρατούντες είχαν περιβάλλει το «εθνικό έργο» που επιτελούσαν στη Μακρόνησο, δίνεται και από τους «αξιόπιστους» επισκέπτες που πήγαν εκεί για να το θαυμάσουν και να το διαλαλήσουν στον κόσμο. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η επίσκεψη της Φρειδερίκης (Βασίλισσας) αλλά και του ίδιου του Αμερικανού στρατηγού Βαν Φλητ.
Μερικοί από τους σταθμούς στην τραγική ιστορία του νησιού είναι:
Το πρώτο «πείραμα αναμόρφωσης» που έγινε στο Γ Τάγμα Σκαπανέων με πολλές αποτρόπαιες μεθόδους καταναγκασμού και βασανιστηρίων για μεγάλο χρονικό διάστημα, και χρησιμοποιήθηκε σαν πρότυπο για τα βασανιστήρια στα άλλα στρατόπεδα.
Η προσχεδιασμένη επιχείρηση «εξέγερσης» του Α Τάγματος αποτελεί μια από τις φρικιαστικότερες δοκιμασίες στις οποίες υποβλήθηκαν οι κρατούμενοι αφού έζησαν οργανωμένες ομαδικές εκτελέσεις και κακοποιήσεις συντρόφων τους (1948).
Τα πειράματα αναμόρφωσης επεκτείνονται και στους πολιτικούς εξορίστους με την ίδρυση του Ε.Σ.Α.Ι., (Ειδικού Σχολείου Αναμορφώσεως Ιδιωτών) που συμπίπτει χρονικά με τη λήξη του εμφυλίου το 1949.
Οι βουλευτικές εκλογές της 5ης Μαρτίου 1950, όπου παρά το κλίμα τρομοκρατίας, τα δημοκρατικά κόμματα κερδίζουν το 70% των ψήφων καταποντίζοντας το μύθο των «σχολών αναμόρφωσης» σε ολόκληρο τον κόσμο.
Στη Μακρόνησο χτίστηκαν από τους ίδιους τους κρατουμένους εκκλησίες, γήπεδα, θέατρα, χώροι στους οποίους κυρίως ασκείτο η ιδεολογική «αναμόρφωση» των εξόριστων, Παρθενώνες, Αγ. Σοφίες, αψίδες, ανάγλυφα, αγάλματα, μνημεία με βοτσαλωτά, επιγραφές με συνθήματα που κάλυπταν ολόκληρες πλαγιές, συμπληρώνοντας το κλίμα της «αναμόρφωσης». Υψώθηκαν Διοικητήρια σε περίοπτες θέσεις, βίλες των Διοικητών, Λέσχη Αξιωματικών για τους «εκπαιδευτές, ακόμη κτίρια για κοινόχρηστες λειτουργίες, αρτοκλίβανοι, εργοστάσιο παραγωγής αναψυκτικών, ραδιοφωνικός σταθμός, αναρρωτήριο, μαγειρεία, δεξαμενές νερού, χώροι υγιεινής. Οι εξόριστοι ζούσαν μέσα σε τσαντίρια εκτεθειμένοι στους αέρηδες, το κρύο, ή την αβάσταχτη ζέστη, υποφέροντας από πείνα και δίψα. Κάθε στρατόπεδο περιβαλλόταν από πυκνές σειρές συρματοπλεγμάτων και φυλακίων. Κάτω από αυτές τις συνθήκες υπολογίζεται ότι πέρασαν από το νησί περίπου 60.000 άνθρωποι. Υπήρξε περίοδος (το 1948) που ο πληθυσμός του νησιού έφτασε τις 20.000 κρατουμένους. Το νησί εγκαταλείφθηκε το 1961 και στη συνέχεια λεηλατήθηκαν όλες οι εγκαταστάσεις και αποξυλώθηκαν όλα τα υλικά που ήταν δυνατόν να επαναχρησιμοποιηθούν.
Τέσσερις και πλέον δεκαετίες πέρασαν από την περίοδο του εμφυλίου πολέμου. Αργά και πολλές φορές οδυνηρά, μέσα σε αυτό το διάστημα, οι συνέπειες του εμφυλίου αίρονται σιγά σιγά. Ο σχετικά ομαλός κοινοβουλευτικός βίος αποκαθίσταται. Πολλοί τέως κρατούμενοι στην Μακρόνησο, ενταγμένοι πάντα στο χώρο της Αριστεράς, διακρίνονται σ” όλους τους τομείς της διανόησης, της επιστήμης και της τέχνης, καταξιώνονται στη συνείδηση του λαού και συμμετέχουν ενεργά στην κοινωνική και πολιτική ζωή του τόπου.
Οι «Μακρονησιώτες» προσπάθησαν να διασώσουν την ιστορική μνήμη, κι ό,τι απομένει από τα στρατόπεδα της Μακρονήσου που έχει μεταβληθεί σ” ένα απέραντο βοσκότοπο.
Το 1989 η Πολιτεία αναγνώρισε με υπουργική απόφαση τη Μακρόνησο ως ιστορικό τόπο κι όλα τα κτίρια ως διατηρητέα ιστορικά μνημεία. Επίσης έχει προταθεί η ένταξη της στον κατάλογο των Μεσογειακών ιστορικών τόπων.